Stolica Serbii czeka na międzynarodowe pociągi

Aktualnie w ruchu pasażerskim czynne pozostają tylko dwa kolejowe przejścia graniczne z Węgrami i Czarnogórą, z których korzystają pociągi relacji Subotica – Szeged i Belgrad – Bar. Z lśniącego jeszcze nowością głównego dworca kolejowego w stolicy Serbii jest odprawiany jedyny bezpośredni pociąg międzynarodowy relacji Belgrad – Bar.

W ciągu 10 lat zlikwidowano niemal wszystkie pociągi międzynarodowe

Pierwsze wielkie cięcie międzynarodowych pociągów w Serbii miało miejsce w 2012 roku. Wraz z wejściem w życie rocznego rozkładu jazdy 2012/2013 zlikwidowano pociągi do Bośni i Hercegowiny (Belgrad – Sarajewo) i Rumunii (Belgrad – Bukareszt). Ponadto zredukowano połączenia do Austrii o pociąg 314/315 relacji Belgrad – Villach, a także do Chorwacji, likwidując pociąg pospieszny „Nikola Tesla” z Belgradu do Zagrzebia.

W 2016 roku Belgrad utracił połączenia do Mińska Białoruskiego i Moskwy po wykreśleniu z rozkładu jazdy bezpośrednich wagonów sypialnych kolei BC i RŻD. W tym samym roku zakończono kursowanie pociągu nr 336/337 relacji Belgrad – Skopje. Z początkiem 2019 roku rozpoczęto kompleksową modernizację międzynarodowej magistrali Belgrad – Budapeszt, co wiązało się z całkowitym wstrzymaniem ruchu pociągów. Wówczas z rozkładu jazdy wyparowały wszystkie bezpośrednie pociągi z Belgradu do Budapesztu, w tym IC „Avala”. Był to flagowy międzynarodowy ekspres kolei Serbskich, od lat zapewniający bezpośrednie połączenie Belgradu z Budapesztem i Wiedniem. Koleje Serbskie do obsługi tego połączenia kierowały swoje najlepsze klimatyzowane wagony, w tym wagon restauracyjny. W latach 2010 – 2014 pociąg IC „Avala” kursował w relacji Belgrad – Budapeszt – Bratysława – Praga, łącząc stolice czterech państw. Podróż tą trasą zajmowała równe 15 godzin.

Z ostatnimi międzynarodowymi pociągami rozprawił się ostatecznie wirus SARS-CoV-2. Na początku 2020 roku po wybuchu pandemii COVID-19 Serbia utraciła kolejowe połączenia z Macedonią Północną i Grecją, po likwidacji pociągu 334/335 „Hellas Express” relacji Belgrad – Saloniki. W tym samym roku zlikwidowano możliwość dojazdu do Słowenii i Bułgarii po zawieszeniu kursowania pociągów: 410/411 relacji Belgrad – Lublana i 1490/1491 Belgrad – Sofia. Rok 2021 przyniósł likwidację ostatniego pociągu, przekraczającego granicę serbsko-chorwacką. Był to pociąg nr 412/413 Belgrad – Zagrzeb. W 2023 roku wznowiono kursowanie lokalnych pociągów międzynarodowych z węgierskiego Segedynu do Serbskiej Suboticy, umożliwiając tym samym dojazd z wieloma przesiadkami z Budapesztu do Belgradu. Sam Belgrad od 4 lat oprócz połączenia do Czarnogóry pozostaje wciąż bez bezpośrednich pociągów międzynarodowych.

Do Aten, Berlina i Paryża w ostatnim rozkładzie jazdy JŻ

Planowana na wiosnę przyszłego roku reaktywacja międzynarodowych pociągów Belgrad – Budapeszt daje nadzieję na stopniowy powrót stolicy Serbii na kolejową mapę Europy, lecz na pewno nie uda się odbudować tak dużej siatki międzynarodowych połączeń, jaka funkcjonowała przed laty. Może trudno w to uwierzyć, ale jeszcze kilkanaście lat temu do Belgradu można było dojechać bezpośrednimi pociągami z 15 krajów, a z 11 istniejących kolejowych przejść granicznych do 7 sąsiednich krajów, w ruchu osobowym czynnych było 9.

Egzotycznych międzynarodowych pociągów nie brakowało również w czasach, kiedy Belgrad był stolicą Jugosławii. W ostatniej edycji rozkładu jazdy kolei jugosłowiańskich JŻ 1991/1992 przed wybuchem wojny w międzynarodowych tabelach SRJP figurowały bardzo ciekawe relacje, które dziś trudno sobie nawet wyobrazić. Z Belgradu można było między innymi dojechać do stolicy Niemiec pociągiem „Meridian” relacji Sofia – Berlin. Belgrad miał również bezpośrednie połączenie ze stolicą Grecji. Do Aten dojeżdżały pociągi: „Attika” i „Jugoslavia Express”. Nocny pociąg „Venezia Express”, jak sama nazwa wskazuje, kursował z Belgradu do Wenecji, a „Beograd-Zürich Express” umożliwiał podróż z Belgradu do finansowej stolicy Szwajcarii. Z kolei „Simplon Express” zapewniał bezpośrednie połączenie Belgradu z Paryżem.